Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını İktisap Etmesi ve Elden Çıkarması
Şirketin kendi hisselerini satın alması, bazen anonim ortaklıkların başvurdukları yollardan birisidir. Bu yazımızda, anonim ortaklığın paylarını iktisap etmesi konusu ele alınmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 379’a göre, anonim ortaklıklar sermayelerinin %10’una kadar olan kendi paylarını satın alabilirler. Bu oranın hesaplanmasında esas alınan payların itibari değeridir. Yoksa, gerçek değer veya borsa değeri dikkate alınmaz.
Finansal Şart
Bir anonim ortaklığın, sermayesinin %10’una kadar pay alabilmesi için, bu paylar için ödenecek bedel düşüldükten sonra kalan ortaklığın net varlıkları, en az ortaklığın esas sermayesi veya çıkarılmış sermaye ile yasal ve esas sözleşme uyarınca dağıtılamayan yedek akçelerin toplamına eşit olmalıdır. Dağıtımı yasaklanan yedek akçeler, TTK madde 519’un üçüncü fıkrasında belirtilen kanuni yedek akçeler, yeniden değerleme fonu, madde 520/1’de belirtilen çalışanlar ve işçiler yararına ayrılan yedek akçeler ile belirli harcama yerlerine sahip yedek akçelerdir.
Genel Kuruldan Yetki Alma Şartı
Ortaklığın finansal durumunun yanı sıra, anonim ortaklığın ortaklarından pay devralabilmesi için, genel kurulun yönetim kuruluna yetki vermesi gerekir. Bu yetki, yönetim kurulu başkanı, üyesi ya da başka bir kişi için verilmemelidir. Genel kurulun vereceği yetki, en fazla beş yıl geçerli olmalı ve devralınacak payların itibari değerleri ile bu paylar için ödenecek bedelin alt ve üst sınırları belirtilmelidir. Ayrıca, devir alınacak payların bedelleri tamamen ödenmiş olmalıdır; aksi takdirde, şirket bu payları almaz.
Hisse Satış Prosedürü
Genel kurallara değindikten sonra, pay devir prosedürüne geçebiliriz.
Nama Yazılı Pay Senetlerinin Satışı
Eğer anonim ortaklığın payları nama yazılıysa ve bu paylar nama yazılı pay senetlerine bağlanmışsa, devir için, paylarını devredecek ortak, senedi ciro edip şirket yönetim kuruluna teslim etmelidir. Ardından, yönetim kurulu, devir işlemine pay defterine kaydeder.
Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Satışı
Eğer paylar hamiline yazılıysa ve hamiline yazılı pay senetleri düzenlenmişse, ortaklığın devir alabilmesi için, hamiline yazılı pay senetlerinin şirkete teslim edilmesi ve Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirimde bulunulması gerekmektedir. Sadece senetlerin şirkete teslim edilmesiyle devir gerçekleşmez. Devir bildirimini genellikle devralan kişi yapar. Ancak, ortak isterse anonim şirket de MKK’ya bildirimde bulunabilir. Bildirimde ortaklığın unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası, adresi ve iletişim bilgileri yer alır. Ayrıca, hamiline yazılı pay senedinin örneği de eklenir ve MKK tarafından kaydedilir.
Çıplak Payların Satışı
Bunun dışında, paylar senede bağlanmamış da olabilir. TTK, pay devrini sadece pay senetleri -nama ve hamiline yazılı- açısından ele almış, çıplak pay devrine dair bir düzenleme getirmemiştir. TTK, çıplak pay devri konusunda eski kanun gibi sessiz kalmıştır. Bu yüzden, çıplak payların devri uygulamada ve yargı kararları ışığında şekillenmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 9 Temmuz 2007 tarihli kararında, anonim ortaklığın çıplak paylarının devrinin biçime bağlı olmadığını ve alacağın temliki yoluyla da yapılabileceğini belirtmiştir. Ayrıca, çıplak payların devri, ortaklığa karşı ancak pay defterine kayıtla geçerlilik kazanır. Uygulamada, pay devri sözleşmesinin yazılı olarak imzalanıp şirkete iletilmesi ve ardından devir işleminin pay defterine kaydedilmesi yaygın bir yöntemdir. Bu durumda, pay devri sözleşmesi, şirket adına yönetim kurulu tarafından imzalanır.
Noter Onayı ve Genel Kurul Kararı Gerekir mi?
Bir diğer yanlış anlamayı düzeltmek gerekirse, TTK’nın 595’inci maddesi, limited ortaklıklarda pay devri için belirli formalitelere (noter onayı, genel kurul onayı) gereklilik getirirken, anonim ortaklıklar için bu tür bir zorunluluk yoktur. Ancak, anonim şirket paylarının devri için noterde sözleşme düzenlenmesi veya genel kurul onayı alınması gerektiği yönünde yanlış bir inanç bulunmaktadır. Oysa, anonim şirkette pay devri için noter onayı gerekli değildir, ayrıca genel kurul onayı ve ticaret sicilinde tescil edilmesi de zorunlu değildir.
Hisselerin Elden Çıkarılması
Son olarak, anonim ortaklıklar, ortaklarından aldıkları payları başkalarına devretme hakkına sahiptir, ancak böyle bir zorunlulukları yoktur. Çünkü %10’luk sınır, ortaklığın devralabileceği pay miktarını belirler ve bu miktar üzerinde devretme zorunluluğu bulunmaz. Ancak şirket, kendi paylarını devretmek isterse, önceki bölümlerde belirtilen prosedürlere uygun şekilde işlemler yapılır.
Şirketin kendi hisselerini satın alması hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ortaklıklar Hukukunda ve pay senetlerinde 25 yılı aşkın uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle size yardımcı olmaya hazırız. Ayrıca, ortaklıklara ilişkin binlerce içtihat, mevzuat, makale, yazı ve belgeye ulaşmak için Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ne üye olabilirsiniz.
