Anonim Şirketlerde Çıplak Payların ve Pay Senetlerinin Haczedilmesi
Payların ve pay senetlerinin haczi, anonim şirket ortağının kişisel borçlarından dolayı gündeme gelebilir. Anonim şirket ortaklarının kişisel borçlarından ötürü, alacaklılar, ortağın şirketten olan kâr ile tasfiye payı yanında, hisselerini de, ister senede bağlansın isterse seneden bağlanmamış olsun, haczettirebilirler.
Türk Ticaret Kanunu Hükümleri
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun “Ortakların Kişisel Alacaklıları” kenar başlıklı 133. maddesi uyarınca, sermaye şirketlerinde alacaklılar, alacaklarını, o ortağa düşen kâr veya tasfiye payından almak yanında, borçlularına ait olan, senede bağlanmış veya bağlanmamış payların, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun taşınırlara ilişkin hükümleri uyarınca haczedilmesini ve paraya çevrilmesini isteyebilirler. Haczedilme keyfiyeti, istek üzerine, pay defterine işlenir.
Anılan hüküm, bir sermaye şirketi türü olan anonim şirketlerde hisse haczinin İcra ve İflas Kanununa göre yapılması gerektiğini açıkça belirtmektedir.
İcra ve İflas Kanunu Hükümleri
Anonim şirketlerde senede bağlanmamış (senetsiz veya çıplak) payların nasıl haczedileceği, İİK’nın 94. maddesinde düzenlenmiştir.
İİK’nın 88’inci maddesinde “Haczolunan paraları, banknotları, hamiline ait senetleri, poliçeler ve sair cirosu kabil senetler ile altın, gümüş ve diğer kıymetli şeyleri icra dairesi muhafaza eder.” denilmiştir.
İİK’nın 94. maddesinde ise “Anonim şirketlerde paylar için hisse senedi veya pay ilmühaberi çıkarılmamışsa, borçlunun şirketteki payı icra dairesi tarafından şirkete tebliğ olunarak haczedilir. Bu haczin şirket pay defterine işlenmesi zorunludur; ancak haciz, şirket pay defterine işlenmemiş olsa bile şirkete tebliğ tarihinde yapılmış sayılır. Haciz, icra dairesi tarafından tescil edilmek üzere Ticaret Siciline bildirilir. Bu durumda haczedilen payların devri, alacaklının haklarını ihlâl ettiği oranda batıldır. Haczedilen payların satışı, taşınır malların satışı usulüne tâbidir. Diğer taşınırlarda icra dairesi başkasına devre mâni tedbirleri alır.” hükmüne yer verilerek, anonim şirket tarafından bastırılan hisse senetlerinin nasıl haczedileceği düzenlenmiştir.
Bu hükümlere göre, eğer anonim şirket tarafından hisse senedi çıkarılmış ise, bu hisse senetleri İİK’nun menkul mallarla ilgili haciz ve muhafaza hükümlerini düzenleyen 88’inci maddesi uyarınca icra müdürlüğünce haczedilip muhafaza altına alınabilir.
Borçlunun ortağı bulunduğu anonim şirkette hisse senedi ya da ilmühaber çıkarılmamışsa, borçlunun bu payına “çıplak pay” denilir ve bu pay borçlu tarafından başkalarına devredilebileceği, rehnedilebileceği gibi, borçlunun alacaklıları tarafından haczedilebilir. Hisse senedi çıkarılmaması durumunda borçlunun üçüncü kişi nezdinde bulunan ve henüz kıymetli evraka bağlanmamış pay hakları İİK’nun 94’üncü maddesi gereğince icra müdürlüğü tarafından mahalline bizzat gidilerek ve pay defterine işlenmek suretiyle haciz işlemi yapılabilir. Haciz keyfiyeti de borçlunun hissesini (payını) elinde bulunduran üçüncü şahıslara ihbar edilir. Anonim şirketlerin henüz kıymetli evrak niteliğinde senede bağlanmamış paylarının haczinde İİK’nun 94’üncü maddesi doğrultusunda yapılan tebliğden sonra, şirket idaresi itirazda bulunmamış veya itiraz reddedilmiş ise hisselerin borçlu adına ve hesabına şirket nezdinde ve mamelekinde bulunduğu kesinleşir.
Payların ve pay senetlerinin haczi hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
