Pay Defterinin Dolması veya Kaybolması Halinde Açılış Onayı
Pay defterinin yenilenmesi nedir? PD’nin yenilenmesi gereken durumlarda, açılış onayı nasıl yaptırılır? Bu soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
PD Nedir?
PD; sermayesi paylara bölünmüş komandit, limited şirketler ile kooperatiflerde şirket ortaklarının, anonim şirketlerde pay sahiplerinin kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir.
Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde bu deftere, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa hakkı sahipleri kaydedilir.
📘 PD Tutmakla Yükümlü Olan Şirketler
Aşağıdaki şirketler bu defteri tutmakla yükümlüdür:
- Anonim şirketler
- Limited şirketler
- Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler (paylı komandit şirketler)
- Kooperatifler
Açılış Onayları
Şirket Kuruluşunda Açılış Onayı
PD, ticari bir defter olduğundan, ancak onaylatıldıktan sonra kullanılmalıdır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64’üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, bu defterin, açılış onayı kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayı ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Kuruluş sırasında şirket dilerse bu defterin açılış onayını ticaret sicili müdürlüğüne de yaptırabilir.
PD için kapanış onayı zorunluluğu ise bulunmamaktadır.
İzleyen Faaliyet Dönemlerinde Açılış Onayı
Şirket tarafından tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile yönetim kurulu karar defteri (limited şirkette ayrı olarak tutuluyorsa müdürler kurulu karar defteri) zorunlu olarak her hesap dönemi için açılış onayına tabi tutulmakla birlikte, PD’de yeterli yaprak varsa, yani bu defter eğer dolmamış ise, izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırmaksızın kullanılabilir.
Yenileme Halinde Açılış Onayı
Defterin yenilemesinin gerektiği durumlarda, açılış onayı yapılacak yeni defter, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni defterin açılış onayının yapıldığı sırada noter, eski deftere veya zayi belgesine, yeni defterin açılış onayının yapıldığını tarih ve sayıyı belirterek şerh düşer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu şerhi gören noter tekrar bir açılış onayı yapamaz.
Elektronik PD Tutmakla Yükümlü Olan Şirketler
e-Defter tutmakla yükümlü olan ticaret şirketlerinin belirlenmesi, defterlerin oluşturulması, tutulması, saklanması ve ibrazı ile anılan işlemlerin gerçekleştirileceği Sistemin işleyişine ilişkin usul ve esaslar, “İşletmenin Muhasebesiyle İlgili Olmayan Ticari Defterlerin Elektronik Ortamda Tutulması Hakkında Tebliğ” ile düzenlenmiştir. Anılan Tebliğ uyarınca;
- 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren kuruluşu ticaret siciline tescil edilen anonim, sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited şirketler ile kooperatifler; elektronik PD tutacaktır.
- Aşağıda sayılan şirketler de, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren elektronik PD tutmaya başlayacaklardır:
- Bankalar,
- Finansal Kiralama Şirketleri,
- Faktoring Şirketleri,
- Tüketici Finansmanı ve Kart Hizmetleri Şirketleri,
- Varlık Yönetim Şirketleri,
- Sigorta Şirketleri,
- Anonim Şirket Şeklinde Kurulan Holdingler,
- Döviz Büfesi İşleten Şirketler,
- Umumi Mağazacılıkla Uğraşan Şirketler,
- Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Şirketleri,
- Ürün İhtisas Borsası Şirketleri,
- Bağımsız Denetim Şirketleri,
- Gözetim Şirketleri,
- Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketleri,
- Sermaye Piyasası Kanunu’na Tabi Şirketler
- Serbest Bölge Kurucusu ve İşleticisi Şirketler.
Yukarıda sayılanlar dışında kalan anonim, sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited şirketler ile kooperatifler, e-PD tutmakla yükümlü değildir. Ancak, isteyen şirketler, muhasebeyle ilgili olmayan ticari defterlerini ihtiyari olarak e-defter olarak tutabilirler. Bununla birlikte, ihtiyari olarak elektronik defter sistemine geçen şirketler, defterlerinin tamamını e-defter olarak tutmak zorundadır. Yoksa, birisini e-defter, diğerini fiziki defter olarak tutamazlar.
Elektronikten Fiziki Deftere Geçiş Yasağı
Gerek zorunlu gerek isteğe bağlı olsun, e-PD tutmaya başlayan şirketler, her ne sebeple olursa olsun anılan defteri yeniden fiziki ortamda tutamazlar.
Elektronik Defter Sistemi (etds.ticaret.gov.tr)
Elektronik defter sistemi olarak anılan bu sistem; Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulup işletilmektedir. Web sitesi etds.ticaret.gov.tr adresinde bulunan sistem, PD’nin elektronik olarak oluşturulmasına, tutulmasına, saklanmasına ve ibrazına imkân sağlamaktadır.
e-PD’nin Açılış ve Kapanış Onayları
Elektronik olarak tutulan PD için açılış ve kapanış onayı aranmaz.
Pay defterinin yenilenmesi hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
