Hamiline Yazılı Hisse Senetlerinde Yeni Dönem: Kara Para ile Mücadele ve Şeffaflık

Hamiline yazılı pay senedi nedir? Bu senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirimi neden zorunlu hale getirildi? 7262 sayılı Kanun sonrası HYPS anonimliği sona mı erdi? FATF tavsiyeleri doğrultusunda yapılan düzenlemeleri ve uygulamadaki sorunları blog yazımızda keşfedin.

Hamiline hisse senetleri (HYPS), anonimlik sağlama özellikleriyle yatırımcılara kolaylık sunarken, aynı zamanda yasa dışı finansal faaliyetler açısından riskler barındırmaktaydı. 7262 sayılı Kanun ile birlikte bu durum değişti: Artık HYPS, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde bildirime tabidir. Peki bu ne anlama geliyor?

📌 HYPS Nedir?

HYPS, sahibinin kimliğinin şirket nezdinde bilinmediği, yalnızca senedin zilyetliğiyle el değiştiren ve yüksek tedavül kabiliyetine sahip anonim şirket hisse senetleridir. Bu özelliğiyle anonimlik sağlar. Ancak bu anonimlik, suçtan elde edilen malvarlığının aklanması veya terörün finansmanında kullanılma riski taşır.

🛡️ 7262 Sayılı Kanun ile Getirilen Yenilikler

Uluslararası alanda OECD/FATF (Mali Eylem Görev Gücü) tarafından yayımlanan tavsiyeler doğrultusunda Türkiye, 31.12.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun ile HYPS konusunda önemli düzenlemeler getirmiştir.

🔒 Bildirim Zorunluluğu

• HYPS’nin devri, artık yalnızca senet devriyle sonuç doğurmaz.
• Kısa adı MKK olan Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirim yapılması şarttır.
• Bildirim yapılmadan HYPS devri ortaklık ve üçüncü kişiler nezdinde hüküm doğurmaz.
• HYPS sahibi kişi, yalnızca MKK’ya bildirildikten sonra paydan doğan hakları kullanabilir (oy hakkı, kâr payı, genel kurula katılım vb.)

📝 Kimler Bildirimle Yükümlüdür?

• HYPS ihracı aşamasında: Yönetim kurulu
• HYPS devrinde: Devralan yatırımcı
• Bildirim yükümlülüğü yerine getirilmezse: İdari para cezası uygulanabilir.

🏛️ Anonimlik Özelliği Nasıl Etkilendi?

HYPS’lerin MKK nezdinde kayıt altına alınmasıyla birlikte gerçek kişi pay sahipliği artık tespit edilebilir hale geldi. Bu da anonimlik ilkesini zedeleyen bir düzenleme oldu. HYPS, artık görünürde hamiline olsa da fiilen nama yazılı hisse senedi gibi idari kayıt altında tutuluyor.

❗Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• HYPS devrinde bildirim süresine ilişkin net bir düzenleme bulunmamakta.
• Bildirim yapılmadan genel kurula katılım veya oy kullanılması hâlinde, kararların iptali veya kâr payı iadesi gündeme gelebilir.
• Şirketlerin veya yatırımcıların bildirim yükümlülüğünden haberdar olmaması hâlinde, düzenlemenin etkinliği tartışmalı kalabilir.
• Ticaret sicil müdürlüklerinin denetim yetkisi belirsizdir, etkin denetim sağlanamamaktadır.

🌍 Uluslararası Tavsiyeler: HYPS Kaldırılmalı mı?

FATF, son olarak Şubat 2023’te yayımladığı tavsiyelerde:

• HYPS’lerin ihraç edilmemesini,
• Mevcut HYPS’lerin lağvedilmesini veya dönüştürülmesini önermektedir.
• Bazı ülkelerde (İngiltere, Avusturya) HYPS tamamen kaldırılmıştır. Türkiye’de de benzer bir düzenleme, anonimlik perdesinin kötüye kullanılmasını engellemek açısından etkili olabilir.

Sonuç olarak, 7262 sayılı Kanun, HYPS’ye ilişkin anonimlik sorununu hedef almış ve MKK bildirim yükümlülüğü ile ciddi bir şeffaflık sağlamıştır. Ancak uygulamada süre, denetim ve farkındalık eksiklikleri nedeniyle sistemin etkinliği sınırlı kalabilir. Uzun vadede HYPS’nin tamamen kaldırılması, hem uluslararası uyum hem de ekonomik şeffaflık açısından daha güçlü bir çözüm sunabilir.

🔍 Sıkça Sorulan Sorular

Hamiline hisse senetleri hâla kullanılabiliyor mu?

Evet, ancak artık MKK’ya bildirim yapılması zorunludur. Aksi hâlde paydan doğan haklar kullanılamaz.

HYPS anonimliği ortadan kalktı mı?

Büyük ölçüde evet. MKK kayıtları sayesinde gerçek kişi pay sahipleri tespit edilebiliyor.

HYPS bildirimi kim yapmalı?

İhraçta şirketin yönetim kurulu; devirde ise devralan kişi bildirimi yapmakla yükümlüdür.

Hamiline yazılı pay senedi hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.