Halka Arz Nedir? Süreç, Yöntemler, Avantajlar ve Yükümlülükler
Halka açılma süreci nasıl işler? Halka arz süreci, yöntemleri, şirketler için avantajları, yükümlülükleri ve maliyetleri hakkında kapsamlı bilgi bu yazımızda.
Halka Arz Nedir?
Halka arz, bir anonim ortaklığın paylarını veya diğer sermaye piyasası araçlarını (tahvil, varant, kira sertifikası vb.) yatırımcılara satışa sunmasıdır. Payları halka arz edilmiş veya ortak sayısı 500’ü geçen anonim ortaklıklar halka açık ortaklık olarak tanımlanır.
Halka arz, şirketler için bir doğrudan finansman yöntemi olup, hem sermaye artırımı yoluyla hem de mevcut payların satışıyla gerçekleştirilebilir. İlk kez yapılan halka arz “ilk halka arz”, daha sonraki satışlar ise “ikincil halka arz” olarak adlandırılır.
Halka Arzda İzahname Onayı
Şirketler halka arz için Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvurmak zorundadır.
İzahname, şirketin mali yapısı, faaliyetleri ve halka arz edilecek paylara ilişkin detaylı bilgileri içerir.
👉 Önemli Not: SPK izahnameyi yalnızca bilgilendirme açısından onaylar. Onay, yatırım tavsiyesi anlamına gelmez. Yatırımcıların pay alımı öncesinde izahnameyi dikkatle incelemeleri gerekir.
Halka Arzın Şirketler İçin Avantajları
Paylarını halka arz etmek, şirketler açısından birçok avantaj sağlar:
- Yeni Finansman Kaynağı: Primli fiyatla pay satışıyla uzun vadeli ve düşük maliyetli kaynak sağlanır.
- Likidite: Ortaklara paylarını borsada nakde çevirme imkânı verir.
- Şirket Tanıtımı: Kamuyu aydınlatma ve borsa kotasyonu ile yurt içi ve yurt dışında bilinirlik artar.
- Kurumsallaşma: Şirket şeffaflaşır, bağımsız denetime girer ve profesyonel yönetim sürecini hızlandırır.
- İkincil Halka Arz ve Sermaye Artırımı: Yeni kaynak yaratma imkânı sunar.
- Prestij ve Güven: Borsada işlem gören şirketler yatırımcılar nezdinde daha güvenilir algılanır.
Halka Arzın Şirketlerde Meydana Getirdiği Endişeler
Her ne kadar birçok avantaj sunsa da, şirketler halka arz konusunda şu endişeleri yaşayabilir:
- SPK denetimi ve gözetimine tabi olma,
- Yetersiz talep sonucu itibar kaybı,
- Borsada oluşacak fiyatın gerçekçi olmaması,
- Şeffaf yönetim gerekliliği,
- Halka arz maliyetlerinin yüksekliği.
Halka Açık Şirketlerin Yükümlülükleri
Borsada işlem gören şirketlerin uyması gereken başlıca yükümlülükler şunlardır:
- Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüğü: Yatırım kararlarını etkileyebilecek her gelişmenin açıklanması.
- Finansal Tablo ve Raporlama: TMS/TFRS standartlarına uygun finansal tabloların hazırlanması ve KAP’ta yayımlanması.
- Bağımsız Denetim: Yıllık ve ara dönem finansal tabloların bağımsız denetimden geçirilmesi.
- İlişkili Taraf İşlemleri: Belirli oranları aşan işlemlerde bağımsız değerleme zorunluluğu.
- Kurumsal Yönetim: Uyum raporu ve bilgi formlarının hazırlanması.
Halka Arz Yöntemleri
Şirketler halka arzda şu yöntemleri kullanabilir:
- Ortak Satışı (Mevcut Payların Halka Arzı): Şirket kaynak sağlamaz, pay satan ortak gelir elde eder.
- Sermaye Artırımı (Yeni Pay İhracı): Şirkete doğrudan nakit girişi sağlar.
Halka Arz Süreci
Halka arz genel olarak şu aşamalardan oluşur:
- Esas sözleşme değişiklikleri ve genel kurul kararı,
- Yetkili aracı kurumlarla sözleşme yapılması,
- Finansal tabloların bağımsız denetimi,
- İzahname hazırlanması ve SPK onayı,
- Başvuru ve yerinde inceleme,
- Payların satışa sunulması ve borsada işlem görmeye başlaması.
İlk Halka Arzlarda Satış Yöntemleri
- Borsa’da Satış Yöntemi: Borsa İstanbul’da doğrudan satış yapılır.
- Talep Toplama Yöntemi: Yatırımcıların talepleri toplanarak dağıtım yapılır.
Halka Arzın Maliyeti
Halka arz maliyetleri; izahname hazırlığı, bağımsız denetim, danışmanlık, reklam ve SPK/Borsa ücretlerinden oluşur. Şirketler bu maliyetleri göze alarak, uzun vadeli kazanç ve itibar avantajı elde eder.
✅ Özetle:
Halka arz, şirketlere finansman, prestij ve kurumsallaşma sağlarken, yatırımcılar için de yeni fırsatlar yaratır. Ancak süreç, SPK onayları ve yasal yükümlülüklerle dikkatle yönetilmelidir.
Halka açılma süreci hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
