Anonim ve Limited Şirketlerde Ayni Sermayeye Dair Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunma ve Yaptırımları
Ayni sermaye hakkında yanlış beyanın yaptırımları var mıdır? Sermayeye ilişkin yolsuzluk halleri nelerdir? Hukuki sorumluluğun şartları bulunmakta mıdır? Sermayeye ilişkin yalan beyanın cezası var mıdır? Cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Anonim ve limited şirketler, sermaye şirketi sayılmaktadır. Sermaye şirketlerine özgü sınırlı sorumluluk ilkesi, şirket sermayesinin korunmasını zorunlu kılar. Bu nedenle, Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) sermayenin korunması ilkesine büyük önem verilmiş ve bu ilkeye aykırı genel kurul ile yönetim kurulu kararlarının butlanla sakat olduğu kabul edilmiştir.
Sermayenin korunması ilkesinin bir yansıması olarak, ayni olarak konulan sermayenin değerlemesinde yolsuzluk yapılması yasaktır. Bu tür eylemler yalnızca hukukî sorumluluk değil, aynı zamanda cezaî sorumluluk da doğurur.
Ayni Olarak Konulan Sermayeye Dair Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunulması
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’na göre, bir sermaye şirketine aşağıdaki değerler sermaye olarak konulabilir:
- Para, alacak ve kıymetli evrak
- Fikrî mülkiyet hakları
- Taşınır ve taşınmaz mallar
- Ticari işletmeler
- Devrolunabilen elektronik ortamlar, alan adları, işaretler
- Maden ruhsatnameleri ve ekonomik değeri olan diğer haklar
⚠️ Ancak, üzerlerinde sınırlı ayni hak, haciz veya tedbir bulunan; hizmet edimi, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak konulamaz.
Yolsuzluk Halleri
Ayni olarak konulan sermayenin değerlemesinde dört temel yolsuzluk hali vardır:
-
Emsaline Oranla Yüksek Fiyat Biçilmesi
- Emsal değer doğru seçilmelidir.
- Bilinçli olarak piyasa değerinin üzerinde fiyat belirlenmesi yolsuzluk sayılır.
-
İşletme ve Aynın Niteliğinin Farklı Gösterilmesi
- Arsayı binalıymış gibi göstermek,
- Eski makineleri yeni ve otomatikmiş gibi sunmak,
- Kalitesiz hammaddeleri birinci sınıf gibi tanıtmak.
-
İşletme ve Aynın Durumunun Farklı Gösterilmesi
- İmar planında yeşil alan olan arsanın bu bilgisini saklamak,
- İki kat izni olan arsa için daha yüksek kat izni varmış gibi sunmak.
-
Başka Şekilde Yolsuzluk Yapılması
- Kuruculara TTK’ya aykırı menfaat sağlanması,
- Bedelsiz veya karşılıksız pay verilmesi,
- Kuruluş giderlerinin gerçeğinden fazla gösterilmesi,
- Bilirkişi incelemesi yapılmadan değerleme yapılması.
Hukuki Sorumluluk
Yolsuzluk halinde doğacak sorumluluk unsurları:
- Hukuka aykırılık → Yanıltıcı değerleme yapılması
- Zarar → Malvarlığında azalma veya fazladan borç
- Kusur → Bilinçli veya ihmal sonucu yapılması
- İlliyet bağı → Zarar ile fiil arasında bağlantı
Tazminat Davası
- Davacılar: Şirket, ortaklar ve şirket alacaklıları
- Davalılar: Kurucular, yönetim kurulu, müdürler, bilirkişiler, avukatlar, resmi yetkililer
- Görevli Mahkeme: Asliye Ticaret Mahkemesi
- Zamanaşımı: Fiilin meydana geldiği günden itibaren 5 yıl
Cezai Sorumluluk
- TTK m.562/f.10: Gerçeğe aykırı değerleme yapanlar 90 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.
- TCK m.164: Şirket yöneticileri veya temsilcileri tarafından yapılan gerçeğe aykırı beyanlar → 6 ay – 3 yıl hapis veya bin güne kadar adlî para cezası.
Sonuç
Anonim ve limited şirketlerde ayni olarak konulan sermayenin değerlemesinde yapılan yolsuzluklar, hem tazminat sorumluluğu hem de cezaî yaptırımlar doğurur. Bu nedenle, şirket kuruluş ve sermaye artırımlarında şeffaf, doğru ve uzman bilirkişilerce yapılan değerlemeler büyük önem taşır.
✅ Özetle;
- Ayni olarak konulan sermayenin değerlemesi şeffaf yapılmalı.
- Yolsuzluk hem mali hem cezai yaptırıma yol açar.
- Ortaklar, şirket ve alacaklılar dava açabilir.
- Zamanaşımı süresi 5 yıldır.
Ayni sermaye hakkında yanlış beyanın yaptırımları hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
