Anonim Şirketlerde Hisse Senetlerinin Türleri, Dönüştürme ve Bastırma Süreci
Anonim şirketin pay senetleri, şirket ortaklarının sermaye paylarını temsil eden kıymetli evraktır. Bu yazıda, anonim ortaklıkların hisse senetlerinin türleri, dönüştürülmesi, bastırma süreci, geçerli bir hisse senedinde bulunması gereken bilgiler ile yıpranan hisse senetlerinin yenileme süreçleri Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre açıklanmıştır.
🔹 Hisse senetlerinin Türleri
Anonim ortaklıklarda hisse senetleri iki türdür:
- Hamiline yazılı hisse senetleri
- Nama yazılı hisse senetleri
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 484’e göre: bedelleri tamamen ödenmemiş paylar için hamiline yazılı hisse senetleri çıkarılamaz. Bu kurala aykırı olarak çıkarılan senetler geçersizdir. Ancak iyiniyetli kişilerin tazminat hakları saklıdır.
🔹 Hisse Senetlerinde Tür Değişikliği (Dönüştürme)
Esas sözleşmede aksi belirtilmemişse, payın türü dönüştürme yoluyla değiştirilebilir.
- Dönüştürme işlemi, esas sözleşme değişikliği ile yapılır.
- Kanunun öngördüğü hâllerde, yönetim kurulu gerekli kararı alarak derhal uygular ve esas sözleşmeye yansıtmak üzere girişimde bulunur.
- Nama yazılı hisse senetlerinin hamiline çevrilebilmesi için, pay bedellerinin tamamen ödenmiş olması şarttır.
🔹 Hisse Senetlerinin Bastırılması
- Şirketin veya sermaye artırımının tescilinden önce çıkarılan hisse senetleri geçersizdir. Ancak iştirak taahhüdünden doğan yükümlülükler geçerliliğini korur.
Hamiline Yazılı Hisse Senetlerinde
- Pay bedelinin tamamı ödendikten sonra, yönetim kurulu 3 ay içinde hisse senetlerini bastırarak ortaklara dağıtır.
- Bastırma kararı ticaret siciline tescil ve ilan edilir; ayrıca şirketin internet sitesinde yayımlanır.
- Hamiline yazılı pay sahipleri ve pay bilgileri, senetler dağıtılmadan önce Merkezi Kayıt Kuruluşuna (MKK) bildirilir.
- Hisse senedi bastırılana kadar ilmühaber çıkarılabilir.
Nama Yazılı Hisse Senetlerinde
- Azlık (azınlık pay sahipleri) talepte bulunursa, nama yazılı hisse senedi bastırılıp tüm pay sahiplerine dağıtılır.
Not: Tescilden önce hisse senedi çıkaran kişiler, bu işlemden doğacak zararlardan sorumludur.
🔹 Hisse senetlerinin Şekli
Bir hisse senedinin geçerli olabilmesi için, üzerinde bulunması gereken bazı zorunlu unsurlar vardır.
Hisse senedinde Yer Alması Gereken Bilgiler
Her hisse senedi şu bilgileri içermelidir:
- Şirketin unvanı,
- Sermaye tutarı,
- Kuruluş tarihi ve bu tarihteki sermaye miktarı,
- Hisse senedinin tertibi ve tescil tarihi,
- Senedin türü (nama veya hamiline yazılı),
- İtibari değeri (nominal değer),
- Kaç payı temsil ettiği.
Bu bilgiler, hisse senedinin hukuken geçerliliği açısından zorunludur.
İmza ve Güvenlik Şartı
Hisse senetleri, şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az iki kişi tarafından imzalanmalıdır.
Kapalı anonim ortaklıklarda ise imzaların delikli baskı şeklinde olması veya sahteciliği önleyici güvenlik önlemlerinin uygulanması zorunludur.
🔹 Nama Yazılı Hisse Senetlerine Özgü Bilgiler
Nama yazılı hisse senetleri, sahibine özel olarak düzenlenir ve senet üzerinde ek bilgilerin bulunması gerekir:
- Pay sahibinin adı ve soyadı veya ticaret unvanı,
- Yerleşim yeri,
- Pay bedelinin ödenmiş miktarı.
Ayrıca, nama yazılı hisse senetleri, pay defterine kaydedilmelidir. Bu kayıt, pay sahipliğinin tespiti açısından resmi nitelik taşır.
🔹 Yıpranmış Hisse Senetlerinin Yenilenmesi
Bir hisse senedi;
- Tedavülde kullanılamayacak kadar yıpranmış,
- İçeriği veya ayırt edici özellikleri okunamayacak durumda,
- Veya bozulmuş ise,
sahibi, giderlerini peşin ödemek şartıyla şirketten yeniden senet veya ilmühaber talep etme hakkına sahiptir.
Bu düzenleme, yatırımcıların hak kaybını önlemek ve sermaye piyasasında pay sahipliği belgelerinin güvenliğini sağlamak amacı taşır.
📌 Sonuç
Hisse senetlerinin türü, bastırılması ve dönüştürülmesi, anonim ortaklıkların sermaye yapısı ve pay sahipliği ilişkileri açısından büyük önem taşır. Özellikle hamiline yazılı hisse senetlerinde bildirim ve tescil yükümlülüklerine dikkat edilmemesi, hukuki geçersizlik ve idari yaptırım riskleri doğurabilir.
Hisse senetlerinin şekli, hem şirketin kurumsal güvenliği hem de pay sahiplerinin haklarının korunması açısından kritik öneme sahiptir. Eksik veya usule aykırı düzenlenen hisse senetleri, geçersizlik riski doğurur. Ayrıca, yıpranan senetlerin yenilenmesi hakkı, pay sahipliği güvencesinin bir parçasıdır.
Anonim şirketin pay senetleri hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
