Anonim Şirketlerde Pay Defteri Tutma Yükümlülüğü
Anonim şirketin pay defteri, şirketin sahip olduğu sermaye yapısını ve hissedarları gösteren önemli bir ticari defterdir.
Deftere Kaydedilecek Hususlar
Defterê yapılacak kayıtların asgari içeriği belirlenmiş olup, aşağıdaki bilgileri içermesi gerekmektedir:
- Pay Sahibinin Adı Soyadı veya Unvanı: Defterde yer alan her bir pay sahibinin tam adı veya unvanı kaydedilmelidir. Bu bilgi, pay sahiplerinin kimliklerinin doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.
- Pay Sahibinin İletişim Bilgileri: Her pay sahibinin iletişim bilgileri de kaydedilmelidir. Bu bilgi, pay sahipleriyle iletişim kurulması ve gerekli durumlarda ulaşılması için gereklidir.
- İntifa Hakkı Sahiplerinin Bilgileri: Varsa pay üzerinde intifa hakkı sahiplerinin adı soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahibi oldukları paylar da kaydedilmelidir. İntifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri de ayrıca belirtilmelidir.
- Payın Nominal Değeri: Her bir payın nominal değeri kaydedilmelidir. Bu bilgi, şirketin sermaye yapısını ve payların değerini gösterir.
- Sahip Olunan Pay Sayısı ve Toplam Tutar: Her pay sahibinin sahip olduğu pay sayısı ve toplam tutar kaydedilmelidir. Bu bilgi, pay sahiplerinin şirketteki hisselerini net bir şekilde belirler.
- Payın Tertibi: Her payın tertibi kaydedilmelidir. Bu bilgi, payların hangi sıra ile ihraç edildiğini gösterir.
- Payın Edinme Tarihi: Her bir payın edinme tarihi kaydedilmelidir. Bu bilgi, pay sahiplerinin payları ne zaman edindiklerini gösterir.
- Deftere Kayıt Tarihi: Her bir payın deftere kaydedildiği tarih belirtilmelidir. Bu bilgi, kayıtların ne zaman yapıldığını gösterir.
- Payın Senede Bağlanıp Bağlanmadığı ve Türü: Her payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve payın türü belirtilmelidir. Bu bilgi, payın ne tür bir pay olduğunu ve senede bağlı olup olmadığını gösterir.
- Payın Edinimi ve Devrine İlişkin Açıklamalar: Payın nasıl edinildiği ve payın devriyle ilgili gerekli açıklamalar da deftere kaydedilmelidir. Bu bilgi, payın sahipliğinin nasıl değiştiğini gösterir.
Ticari Defter Danışmanlığı
Uzman Pay Senedi, defter ve diğer mali konularında uzmanlaşmış bir danışmanlık hizmeti sunar. Mali işleri düzenlemek, vergi konularında danışmanlık sağlamak ve defter gibi belgelerin düzenli tutulmasını sağlamak için uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.
Defter kayıtlarının düzenli olarak takip edilmesi ve pay devirlerinin kayıt altına alınması, ileride karşınıza çıkabilecek kanuni takip, dava ve benzeri konularda da ispat hukuku açısından çok önemlidir. Uzman Pay Senedi, bu konuda uzman destek sağlayarak mali işlerin düzenli olarak yürütülmesini sağlar.
Elektronik Defter Tutmakla Yükümlü Olan Şirketler
PD; sermayesi paylara bölünmüş komandit, limited ortaklıklar ile kooperatiflerde şirket ortaklarının, anonim ortaklıklarda pay sahiplerinin kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir.
Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde bu deftere, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa hakkı sahipleri kaydedilir.
e-Defter tutmakla yükümlü olan ticaret şirketlerinin belirlenmesi, defterlerin oluşturulması, tutulması, saklanması ve ibrazı ile anılan işlemlerin gerçekleştirileceği Sistemin işleyişine ilişkin usul ve esaslar, “İşletmenin Muhasebesiyle İlgili Olmayan Ticari Defterlerin Elektronik Ortamda Tutulması Hakkında Tebliğ” ile düzenlenmiştir. Anılan Tebliğ uyarınca;
- 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren kuruluşu ticaret siciline tescil edilen anonim, sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited ortaklıklar ile kooperatifler; elektronik PD tutacaktır.
- Aşağıda sayılan şirketler de, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren elektronik PD tutmaya başlayacaklardır:
- Bankalar,
- Finansal Kiralama Şirketleri,
- Faktoring Şirketleri,
- Tüketici Finansmanı ve Kart Hizmetleri Şirketleri,
- Varlık Yönetim Şirketleri,
- Sigorta Şirketleri,
- Anonim Ortaklık Şeklinde Kurulan Holdingler,
- Döviz Büfesi İşleten Şirketler,
- Umumi Mağazacılıkla Uğraşan Şirketler,
- Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Şirketleri,
- Ürün İhtisas Borsası Şirketleri,
- Bağımsız Denetim Şirketleri,
- Gözetim Şirketleri,
- Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketleri,
- Sermaye Piyasası Kanunu’na Tabi Şirketler
- Serbest Bölge Kurucusu ve İşleticisi Şirketler.
Yukarıda sayılanlar dışında kalan anonim, sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited ortaklıklar ile kooperatifler, e-PD tutmakla yükümlü değildir.
Ancak, bu şirketlerden isteyenler, muhasebeyle ilgili olmayan ticari defterlerini ihtiyari olarak e-defter olarak tutabilirler. Bununla birlikte, ihtiyari olarak elektronik defter sistemine geçen şirketler, defterlerinin tamamını e-defter olarak tutmak zorundadır. Yoksa, birisini e-defter, diğerini fiziki defter olarak tutamazlar.
Elektronikten Fiziki Deftere Geçiş Yasağı
Gerek zorunlu gerek isteğe bağlı olsun, e-PD tutmaya başlayan şirketler, her ne sebeple olursa olsun anılan defteri yeniden fiziki ortamda tutamazlar.
Elektronik Defter Sistemi
Elektronik defter sistemi olarak anılan bu sistem; Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulup işletilmektedir. Web sitesi etds.ticaret.gov.tr adresinde bulunan sistem, PD’nin elektronik olarak oluşturulmasına, tutulmasına, saklanmasına ve ibrazına imkân sağlamaktadır.
e-PD’nin Açılış ve Kapanış Onayları
Elektronik olarak tutulan PD için açılış ve kapanış onayı aranmaz.
Anonim şirketin pay defteri hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
