Anonim Şirketlerde Hisse Devir Sözleşmesi Noterde mi İmzalanır? Pay Devri İçin Genel Kurul Onayı Gerekir mi?
Anonim şirket paylarının devrinde noter ve genel kurul onayı gerekir mi? Zaman zaman anonim ortaklıkların senede bağlanmamış paylarının başkalarına devrinde hisse devir sözleşmesinin noter huzurunda imzalanması ve GK tarafından devrin onaylanması gerektiği yönünde hatalı görüşler duymaktayız. Bu hata, limited şirketlerin esas sermaye paylarının üçüncü kişilere devri ile anonim ortaklık paylarının başkalarına devrinin karıştırılmasından kaynaklanmaktadır.
📌 Devrin Tanımı
Pay veya hisse senedi devri, anonim ortaklıktaki bir pay sahibinin sahip olduğu payları başka bir ortağa veya şirket dışından üçüncü bir kişiye devretmesidir. Bu devir, şirketin ortaklık yapısını değiştirir.
🔍 Devir Usulü
Devrin şekli, payın niteliğine ve hisse senedi bastırılıp bastırılmadığına göre değişir.
1.Nama Yazılı Payların ve Hisse Senetlerinin Devri
- Yazılı bir hisse devir sözleşmesi yapılması gerekir.
- Pay senedi bastırılmışsa, ciro ve teslim zorunludur.
- Şirketin pay defterine kayıt ile devir tamamlanır.
- Esas sözleşme, devri sınırlandırabilir veya onaya bağlayabilir.
2.Hamiline Yazılı Payların ve Hisse Senetlerinin Devri
- Pay senedi bastırılmışsa, hamiline payın fiziksel olarak devredilmesiyle ve Merkezi Kayıt Kuruluşu bildirimiyle işlem gerçekleşir.
- Şirketin onayına gerek yoktur, pay defterine kayıt yapılmaz.
📄 Devir İçin Gerekli Belgeler
Nama yazılı paylar için genel olarak şu belgeler gerekir:
- Hisse devir sözleşmesi
- Yönetim kurulu kararı (gerekiyorsa)
- Hisse senedinin devri (varsa)
- Pay defterine işleme dair karar
⚠️ Devrin Sınırlanması
- Şirket esas sözleşmesi, payların ve hisse senetlerinin devrine onay şartı koyabilir.
- Özellikle kapalı aile şirketlerinde ön alım hakkı gibi sınırlamalar görülebilir.
- Sermaye piyasasına tabi şirketlerde SPK düzenlemeleri devreye girer.
✅ Devrin Geçerli Olması İçin Ne Yapılmalıdır?
Devrin geçerli olabilmesi için:
- Kanuni şekil şartlarına uyulmalı
- Esas sözleşmedeki sınırlamalara dikkat edilmeli
- Gerekli hallerde şirket onayı alınmalı
- Pay defteri kayıtları güncellenmelidir.
Devrin Tescili ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde İlan Ettirilmesi Şart mıdır?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), limited şirketlerde esas sermaye payının devrinin ticaret siciline tescilini, devredenin ve üçüncü kişinin korunması yönünden gerekli görmüştür. Bu gereklilikten hareketle de, limited şirket müdürlerini, esas sermaye paylarının devirlerinin tescil edilmesi için, otuz gün içinde ticaret sicili müdürlüğüne başvurmakla yükümlü tutmuştur.
Ancak, anonim ortaklıklarda payların ve hisse senetlerinin devrine ilişkin olarak ne Türk Ticaret Kanunu’nda ne de Ticaret Sicili Yönetmeliği’nde ticaret siciline tescilin ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanın gerektiğine dair herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
Bu nedenle, anonim ortaklıklarda payların ve hisse senetlerinin devrinin ticaret siciline tescil ettirilmesi veya ilan ettirilmesi yasal bir zorunluluk değildir.
Bununla birlikte, isteyen anonim ortaklıklar, ihtiyari olarak pay ve hisse senedi devirlerini tescil olmaksızın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ettirebilmektedir.
Pay Senedi Devrinin Yönetim Kuruluna Bildirilmesi ve Pay Defterine Kaydedilmesi
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ uyarınca; anonim ortaklıklar pay defteri tutmakla yükümlüdürler. TTK’ya göre “Şirketle ilişkilerde, sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimse pay sahibi olarak kabul edildiğinden”, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı hisse senedi devirlerinin şirketin pay defterine kaydedilmesi gerekir.
Bu nedenle, tescil ettirilmesi zorunlu olmasa dahi, anonim ortaklıklarda çıplak pay ve pay senedi devirlerinin tamamlanmasını takiben belgeleriyle birlikte yönetim kuruluna bildirilmesi gerekir.
Limited Şirketlerde Esas Sermaye Paylarının Başkasına Devir Usulü ve Yöntemi
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), limited şirketlerde esas sermaye payının devrinin ve devir borcunu doğuran işlemlerin yazılı şekilde yapılmasını ve tarafların imzalarının noterce onanmasını şart koşmuştur. Bu nedenle, limited şirketlerce ispat aracı şeklinde veya nama yazılı pay senedi çıkarılmış olsa bile, esas sermaye paylarının üçüncü kişilere devrinin noter huzurunda imzalanmış bir devir sözleşmesi yapılması gerekir.
TTK’nın 595. maddesinin ikinci fıkrasında ise “Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar GK’nun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hükümle, TTK, pay devrinin şirkete karşı geçerlilik kazanabilmesi için kural olarak GK onayını da arar.
Ancak, GK onayına ilişkin bu düzenleme emredici değildir. Çünkü, fıkranın başında “Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse” bu kuralın uygulanacağı belirtilmiştir.
Bu bağlamda, limited şirket sözleşmesinde yapılacak değişiklik ile, 595. maddenin ikinci fıkrasında öngörülen GK onayını hafifletebilir, belirli bazı hallere özgüleyebilir ya da kaldırabilir. Örneğin, şirket sözleşmesinde, GK onayının aranmayacağı, devrin kurulmasıyla gerçekleşeceği öngörülebilir. Şirket sözleşmesinde böyle bir hüküm yok ise, TTK m.595/f.2 hükmü gereği GK onayı alınması şart olur.
Anonim Ortaklıklarda Hisse Devir Sözleşmesinin Noter Huzurunda İmzalanması ve Devrin GK Tarafından Onaylanması Zorunlu mudur?
Ne mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ne de 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda, anonim ortaklıkların çıplak paylarının veya senede bağlanmamış paylarının başkalarına devri için noter onayı aranacağına yahut GK tarafından devri onaylaması gerektiğine dair bir hükme yer verilmemiştir.
Böylece, limited şirketlerin aksine, anonim ortaklıklarda çıplak payların devri için hisse devir sözleşmesinin noter huzurunda imzalanması ve payın veya pay senedi devrinin GK’un onayına sunulması şart değildir.
Buna karşılık, bazı anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde pay devrinin sınırlandırılmasına ve devrin yönetim kurulunun onayına tabi olduğuna dair hükümler bulunabilir. Esas sözleşmelerinde bu tür hüküm bulunan anonim ortaklıklarda, pay ve pay senedi devrinin yönetim kuruluna bildirilmesi ve yönetim kurulunun pay devrini onayladığına ilişkin bir karar alması gerekebilir.
Anonim şirket paylarının devrinde noter ve genel kurul onayı hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
