Kanuni Yedek Akçelerin Ayrılması ve Kar Dağıtımında Kullanılma Koşulları
Yasal yedeklerle kar dağıtımı nasıl yapılır? Kanuni yedek akçeler nasıl ayrılır ve kar payı dağıtımında hangi şartlarda kullanılabilir? 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim ve limited şirketlerde kanuni yedek akçelerin ayrılması ile kar payı dağıtımında kullanım koşullarını örneklerle açıklıyoruz.
Kanuni yedek akçeler, Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 519 ve 520’nci maddelerinde düzenlenmiştir. Bu yedek akçeler, şirketin mali yapısını güçlendirmek ve zor dönemlerde işletmeyi ayakta tutmak amacıyla ayrılır. Ancak kar payı dağıtımında kullanılabilmesi belirli şartlara bağlıdır.
Kanuni Yedek Akçe Nedir?
Kanuni yedek akçeler ikiye ayrılır:
- Tertip Kanuni Yedek Akçe: Anonim şirketler, yıllık kârın %5’ini, ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıncaya kadar ayırmak zorundadır.
- Tertip Kanuni Yedek Akçe: Pay sahiplerine %5 kâr payı ödendikten sonra, dağıtılacak toplam kârın %10’u II. Tertip KYA olarak ayrılır ve birinci ayrımın üzerine eklenir.
Ayrıca, şirketin iktisap ettiği kendi payları için de TTK m.520 gereğince yedek akçe ayrılması zorunludur.
Kanuni Yedek Akçelerin Kullanım Koşulları
TTK m.519/3 hükmüne göre:
- Genel kanuni yedek akçeler, sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşmadığı sürece sadece şu amaçlarla kullanılabilir:
- Zararların kapatılması
- İşlerin kötü gittiği dönemlerde işletmeyi sürdürmek
- İşsizliği önleyici veya hafifletici önlemler almak
- Genel kanuni yedek akçelerin yarıyı aşan kısmı, serbest yedek akçe niteliği kazanır ve kâr dağıtımında kullanılabilir.
Kar Dağıtımında Kullanım
🔹 Önemli Nokta: Genel kanuni yedek akçeler, sermayenin yarısını aşmadıkça kâr dağıtımı için kullanılamaz.
🔹 Yarısını aşan kısım ise serbest hale gelir ve genel kurul tarafından kâr payı dağıtımında kullanılabilir.
🔹 Ancak, esas sözleşmede bu tutarın başka amaçlar için kullanılması öngörülmüşse, öncelikle esas sözleşmenin değiştirilmesi gerekir.
Holding Şirketler İçin İstisna
TTK m.519/4 uyarınca, holding şirketler bu sınırlamaya tabi değildir. Genel kanuni yedek akçelerini, sermayelerinin yarısını aşmasa bile kâr dağıtımında kullanabilirler.
Kendi Payları İçin Ayrılan Yedek Akçeler
Şirketin kendi paylarını iktisap etmesi durumunda ayırdığı yedek akçeler, bu paylar devredilene veya yok edilene kadar kâr dağıtımında kullanılamaz.
Örneklerle Açıklama
- Örnek 1: Sermayesi 500.000 TL olan bir şirketin yedek akçesi 220.000 TL ise, sermayenin yarısını (250.000 TL) geçmediği için kâr dağıtımında kullanılamaz.
- Örnek 2: Aynı sermayeli bir şirketin yedek akçesi 350.000 TL ise, 100.000 TL’lik kısmı serbest hale gelir ve kâr dağıtımında kullanılabilir.
- Örnek 3: Eğer esas sözleşmede sınır sermayenin %60’ı olarak belirlenmişse, 300.000 TL’nin üzerindeki tutar kâr dağıtımında kullanılabilir.
Sonuç
Kanuni yedek akçeler, şirketlerin mali yapısını güvence altına alan önemli bir mekanizmadır. Sermayenin yarısını aşmayan yedek akçeler yalnızca şirketin korunması için, aşan kısmı ise kâr dağıtımında serbestçe kullanılabilir.
Yasal yedeklerle kar dağıtımı nasıl yapılır sorusu hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
