Limited Şirketlerde Ortağın Şirkete Karşı Olan Borçları ve Ortaklıktan Çıkarılma
Limited şirkete borç yüzünden ortaklıktan çıkarma işlemi yapılabilir mi? Ortağın şirkete karşı olan borçları ile çıkarma arasında nasıl bir bağ vardır? Ortağın sermaye taahhüt borcunu ödememesi veya şirkete karşı borçlanması, şirketten çıkarılma için haklı sebep oluşturur mu? Ortaklıktan ıskat ile şirketten çıkarılma arasında bir bağ veya fark var mıdır? Limited ortaklıklarda şirketten çıkarılma şartlarını ve Yargıtay’ın bu konudaki görüşlerini yazımızda bulabilirsiniz.
Ortağın Şirkete Karşı Olan Borçları
Şirketin kurucuları ve ortakları, kamu borçlarına ilişkin istisnai sorumluluklar dışında şirket borçlarından şahsen sorumlu değildir. Ortağın şirkete karşı borçları, esasen şu yükümlülüklerle sınırlıdır:
- Sermaye taahhüdü: Ortağın, taahhüt ettiği esas sermaye payını ödemesi gerekir. Bu yükümlülük hem nakdi hem de ayni sermaye için geçerlidir.
- Ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri: Şirket sözleşmesinde özel olarak düzenlenmişse yerine getirilir. Ancak uygulamada bu yükümlülüklere çok sık rastlanmaz.
Dolayısıyla, ortakların şirkete karşı temel borcu sermaye taahhüdünü ifa etmektir.
Borçlanma Yasağı
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile ortaklara şirkete karşı borçlanma yasağı getirilmiştir. Bu düzenlemenin amacı, ortakların şirket kasasını kişisel harcamaları için kullanmalarını ve şirketten borç para çekmelerini engellemektir.
Bir ortak, sermaye taahhüdünden doğan borcunu ödemedikçe ve şirketin kârı ile yedek akçeleri geçmiş yıl zararlarını karşılamadıkça şirkete karşı borçlanamaz. Bu yasağa aykırı hareket edenlere 30.000 ile 365.000 Türk Lirası arasında adli para cezası uygulanır.
Şirketten Çıkarma Müessesesi
6102 sayılı TTK’da şirketten çıkarma (çıkarılma) iki şekilde düzenlenmiştir:
Şirket sözleşmesinde öngörülen sebeplerle genel kurul kararıyla çıkarma
- TTK m.640’a göre, şirket sözleşmesinde çıkarma sebepleri belirtilmişse genel kurul bu kararı alabilir.
- Kararın geçerli olabilmesi için, esas sermayenin salt çoğunluğunun toplantıda hazır bulunması ve temsil edilen oyların en az üçte ikisiyle kabul edilmesi gerekir.
- Karar, ortağa noter aracılığıyla bildirilir ve ortak, üç ay içinde iptal davası açabilir.
Haklı sebeplerle mahkeme kararıyla çıkarma
- Şirket sözleşmesinde düzenlenmemiş olsa bile haklı sebepler ortaya çıktığında, genel kurulun kararıyla mahkemeye başvurulabilir.
- Örnek haklı sebepler: rekabet yasağına aykırılık, şirket mallarını kötüye kullanma, şirket toplantılarına katılmama, şirketi zarara uğratacak davranışlar.
- Bu durumda da toplantı nisabı, esas sermayenin salt çoğunluğu; karar nisabı ise temsil edilen oyların üçte ikisidir.
Sermaye Taahhüdünün Yerine Getirilmemesi Şirketten Çıkarma Sebebi midir?
Bir ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmemesi veya şirkete karşı borçlanıp ödememesi doğrudan haklı sebep sayılmaz.
Yargıtay’ın 18.09.2017 tarihli kararında belirtildiği üzere:
- Sermaye borcunu ödemeyen ortak için özel prosedür (ortaklıktan ıskat usulü) uygulanır.
- Şirkete karşı borçlanan ortağın ödememesi halinde ise yasal yollarla alacak tahsil edilir.
- Bu sebepler, tek başına haklı nedenle çıkarma sebebi değildir.
Iskat Usulü Nedir?
Iskat, ortağın şirketten çıkarılması değil; bedeli ödenmeyen sermaye paylarının sahibi olmaktan mahrum bırakılmasıdır. Süreç şu şekilde işler:
- Müdür veya müdürler kurulu, ortağı sermaye borcunu ödemeye çağırır (apel işlemi).
- Ödeme yapılmazsa, ortağa bir ay süre verilerek yazılı ihtar gönderilir.
- Süre sonunda ödeme yapılmazsa, ortağın payları satılabilir, pay senetleri iptal edilebilir ve haklarından yoksun bırakılır.
Bu nedenle sermaye borcunu ödemeyen bir ortağın doğrudan çıkarılması yerine, ıskat prosedürü işletilmelidir.
Özetle;
Ortakların şirkete karşı temel yükümlülüğü, taahhüt ettikleri sermaye borcunu ödemektir. Ortağın sermaye borcunu ifa etmemesi veya şirkete karşı borçlanması, tek başına haklı nedenle şirketten çıkarma sebebi değildir. Bu hallerde ıskat usulü veya yasal takip yolları uygulanmalıdır. Haklı sebebe dayalı şirketten çıkarma ise yalnızca TTK’da öngörülen çerçevede, mahkeme kararıyla mümkündür.
Limited şirkete borç yüzünden ortaklıktan çıkarma işlemleri hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
